Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı’na ilişkin yeni düzenlemeler içeren kanun teklifiyle, bölgenin sınırları, idari yapısı ve koruma esaslarında önemli değişiklikler yapılması öngörülüyor. Kanun teklifiyle Gelibolu Yarımadası’ndaki tarihi sınırlar güncelleniyor, batık savaş gemileri koruma kapsamına alınıyor. Alan Başkanlığı’na yeni yetkiler verilirken, müze kurulması ve bağlantılı bölgelerin Tarihi Alan’a dahil edilmesi mümkün hale geliyor.
Teklif, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı Hakkında Kanun’da yer alan harita ve koordinat listesini güncelleyerek, deniz ve kara sınırlarının tam uyumlu hale getirilmesini amaçlıyor. Bu değişiklikle, daha önce mevcut haritayla örtüşmeyen alanlardaki teknik hatalar giderilecek; ayrıca Çanakkale Boğazı’ndaki batık savaş gemilerinin bulunduğu bölgeler de Tarihi Alan sınırlarına dahil edilecek.
YENİ BİR KOMİSYON KURULUYOR
Teklifle birlikte, “Gelibolu Tarihi Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Komisyonu” adında yeni bir kurul oluşturulacak. Bu komisyon, alanın kültürel, doğal ve tarihi dokusunun korunması konusunda karar mercii olacak. Kamu kurumları, belediyeler ve özel kişiler komisyonun aldığı kararlara uymakla yükümlü olacak. Tarihi Alan’da Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamına giren suçlarla ilgili açılan davalarda, savcılık iddianamesinin bir örneği Alan Başkanlığı’na gönderilecek. Alan Başkanlığı isterse davaya “katılan” sıfatıyla dahil olabilecek.
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI VE ANADOLU YAKASI TARTIŞMASI
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, taşınır kültür varlığı statüsünde olmayan savaş malzemelerinin çarşıda, pazarda ve antika dükkânlarında satıldığını belirterek, “Bu malzemelerin kültür varlığı statüsüne alınarak derli toplu bir envanter kaydının yapılmasını ve artık elden ele satılmasının önlenmesini amaçlıyoruz” dedi.
Kaşdemir ayrıca, teklif kapsamında Anadolu yakasındaki tabya, şehitlik ve kalelerin de Tarihi Alan Bağlantı Noktası ilan edilmesine yönelik eleştirilere yanıt verdi: “Kanunda tarifi yapılan ve koordinatları belli olan yer şu anda Gelibolu Yarımadası fakat Çanakkale Savaşları’nın cereyan ettiği yerler Anadolu tarafında da olduğu için ve bizimle, kanunla tanımlanmadığı için biz Alan Başkanlığı olarak hizmet edemiyoruz ve buralar şu anda bakımsız durumda. Dolayısıyla, Alan Başkanlığı olarak bizim oraya hizmet etmemiz için de kanundan yetki alarak. Bizim teklifimiz Kültür ve Turizm Bakanlığının onayı ve en son Cumhurbaşkanımızın onayıyla birlikte buralar tarihî alan statüsü kavramı içerisine alınacak ve biz de bütün ilgili kurumlardan olumlu görüş aldıktan sonra biz burayı tarihî alan ilan edip oraya hizmet vermeye başlayacağız.”
CUMHURBAŞKANI KARARIYLA GENİŞLEME MÜMKÜN
Alan sınırlarının, bölgedeki arkeolojik ve kültürel değerler dikkate alınarak Cumhurbaşkanı kararıyla genişletilebileceği hüküm altına alınıyor. Böylece, savaş dönemine ait izlerin bulunduğu yeni bölgeler, gerekli görüldüğünde “Tarihi Alan” kapsamına alınabilecek. Ayrıca, Tarihi Alan dışında kalan ancak tarihi ya da coğrafi açıdan Alan’la ilişkili yerler de “bağlantı noktası” olarak tanımlanabilecek. Bu bağlantı noktaları, ilerleyen süreçte Tarihi Alan statüsüne kavuşarak aynı koruma hükümlerine tabi olacak.
ORMAN VE ÇEVRE YÖNETİMİ ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE EMANET
Düzenlemeye göre, Tarihi Alan sınırları içindeki ormanların bakımı, yangınla mücadele çalışmaları ve diğer ormancılık faaliyetleri Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek. Bu faaliyetlerden elde edilen tüm gelir, kurumun döner sermaye bütçesine aktarılacak.
YENİ MÜZELER YOLDA, DEVLET STATÜSÜNDE OLACAK
Teklif, Çanakkale Savaşları’na ait silah, mühimmat, üniforma, belge ve benzeri tüm eserleri korunması gereken taşınır kültür varlığı olarak tanımlıyor. Bu unsurların korunması, tescili, sergilenmesi ve denetimi için Milli Savunma Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ortak yönetmelik çıkarılacak. Ayrıca, Çanakkale Savaşları ve Tarihi Alan temalı müzelerin kurulmasının önü açılıyor. Alan Başkanlığı tarafından kurulacak bu müzeler devlet müzesi statüsünde olacak. Müzelerin işleyişi, görev ve sorumlulukları yine ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak hazırlanacak yönetmelikle belirlenecek.
ULUDAĞ ALANI’NA DA BENZER YETKİ MODELİ GELİYOR
Alan Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı’na ait taşınmazlar üzerinde işlem yaparken bakanlığın uygun görüşünü almakla yükümlü olacak. Uludağ Alanı’na da benzer yetki modeli geliyor. Kanun teklifinde yalnızca Gelibolu değil, Uludağ Alanı da yer alıyor. Buna göre, Uludağ’daki doğal sit alanları ve tabiat varlıklarına ilişkin görev ve yetkiler artık Alan Başkanlığı tarafından yürütülecek. Böylece koruma ve yönetim süreçlerinde tek elden koordinasyon sağlanması hedefleniyor.
(Haber Merkezi)