Biga Ziraat Odası ev sahipliğinde düzenlenen 158. Sivil Toplum Platformu (STP) toplantısı, bölgenin en kritik gündemlerinden biri olan kuraklık riski, baraj doluluk oranları ve modern sulama sistemlerine geçiş süreci başlıklarıyla gerçekleştirildi.
Biga Ziraat Odası ev sahipliğinde düzenlenen 158. Sivil Toplum Platformu (STP) toplantısında, bölge tarımını doğrudan etkileyen kuraklık, su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı, barajların durumu ve modern sulama sistemleri gündemin merkezindeydi.
Toplantıya Biga Kaymakamı Ercan Kayabaşı, Belediye Başkanı Alper Şen, Ziraat Odası Başkanı M. Güray Ergün, Ticaret Borsası Başkanı Bülent Baş, Esnaf Odası Başkanı İbrahim Mutur, Şoförler Odası Başkanı Sait Tanur, BİSİAD Başkanı İsmail Özer ve Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri Dilay Şen Bitirim gibi kentin önde gelen sivil toplum temsilcileri ile çok sayıda çiftçi katıldı.
KURAKLIK ALARMI: ÇELTİK EKİMİ GÖZDEN GEÇİRİLİYOR
Toplantının açılışında konuşan Biga Ziraat Odası Başkanı M. Güray Ergün, son yıllarda artan sıcaklıklar ve azalan yağışların Biga Ovası’nda tarımsal üretimi ciddi şekilde tehdit ettiğini ifade etti. Ergün, “Buzulların erimesi, 30 dereceyi bulan hava sıcaklıkları ve barajlardaki doluluk oranlarının düşmesi artık bizi doğrudan etkiliyor,” dedi.
ERGÜN: “ARTIK HİÇBİR ŞEY NORMAL DEĞİL”
Biga Ziraat Odası Başkanı M. Güray Ergün, kuraklık tehdidinin artık “olağanüstü bir hal” olduğunu vurguladı: “Dünyada ve ülkemizde yaşanan kuraklık konusunda Hakikaten de son günlerde bunu yavaş yavaş hissetmeye başladık bizleri bunlar anlatılırken buzullar eriyor ya da buzullardaki sular çekiliyor bunları konuşurken Bizler Türkiye bundan nasıl etkilenir diye bertaraf etmiştik ama Cudi Dağı'ndaki kraterlerin bile 25.000 yıllık erimeye başladığı ülkemizde bile bunun artık hissettiğimiz meydana geliyor yaşadığımız hava şartları 30 derecelerde 10 dereceden 30 derecelere çıktı. Yağmayan yağmurlar boşalan barajlarımız bununla beraber Bizler de Çeltik Komisyonu olarak DSİ’nin vermiş olduğu raporlara dayanaraktan bakacak barajımızın hiç su salınmayacağına istinaden Taşoluk barajımızın da kısıtlamalı bir su vereceğini düşünerekten Bizler de DSİ’nin vermiş olduğu bilgiler niteliğinde Geçen hafta Çeltik Komisyonu olarak kaymakamlığımızın başkanlığında bir toplantı yaptık beraber bununla beraber aldığımız kararlarda çiftçilerimizin ne kadar bu zararlardan bertaraf olacağını düşünerekten aldık bunu da kendi temin ettikleri sularla yapmaları kararında yoğunlaştık Taşoluk Barajı en son görüştüğümüz 15 Temmuz’dan itibaren elindeki su imkânlarını kullanaraktan çiftçilerimize suyu vermeyi durumuna geldiler Cuma günü yaptığımız toplantıda sayım kaymakamımızın verdiği kararla bence çok güzel bir düşünce Ağustos ayında bütün köy muhtarlarımızla Çeltik ekilen ileri gelen çiftçilerimizle beraber bu konuyu DSİ ile beraber değerlendirip bir Çalışkan yapmayı düşünüyoruz suyun daha verimli kullanılması açısından Bölgemizdeki Çeltik ekicilerinin tamamen bitirmek değil daha düzenli hale getirip hem topraklan topraklarımızı dinlendirmek hem de alternatif ürünlere yer açmak istiyoruz bakıldığı zaman Biga ovasının sadece çeltikle anılmaması gerekiyor domates Diyarı dediğimiz bunu ön plana çıkarmamız lazım diğer ürünlerimizi de ön plana çıkarmamız lazım çünkü suyun artık önemi daha fazla öne çıkıyor bu bize bir miras değil bizim çocuklarımıza bir miras olması gerekiyor su Hayatta en değerli şeylerden bir tanesi. Bizim ülkemiz su zengini olarak gözüküyor ama bakıldığı zaman son yıllarda%35'lik düşüşler bizi de ürkütmeye başladı bununla beraber hepimizin taşın altına Elimizi koyup ne kadar değerlendirmemiz gerektiğini ne kadar bize gerekli olduğunu düşünüp hep beraber hareket etmemiz lazım Ağustos ayında alacağımız kararlar Biga için nasıl domatesten vazgeçemedik ya da diğer ürünlerden vazgeçmedik Çeltik ön plana çıktı ama bunlardan vazgeçip çeltiği unutup diğer ürünlerden para kazanmamız gerektiği düşüncesindeyiz Çünkü bu barajlardaki su dolsa bile bu arazilerin bakıldığı zaman Taşoluk Barajı'nın 80 milyon metreküp en dolu hacmi kullanılabilir hali 72 milyon ekilebilir alanı 80 milyon Yani bunun 60 milyon dönümü Taşoluk barajında Çeltik Ekiliyor yani bununla beraber Bizim çeltikten vazgeçip alternatif ürünlere yönelmemiz lazım Para kazanacak ürünlere kaymamız lazım suyumuzu daha bilinçli kullanmamız açısından bir an önce Biga'nın bakacak barajının kapalı sisteme geçmesi lazım kapalı sisteme geçtiği an bu suyun daha tasarruflu olacağını düşüncesi içerisindeyiz Kocabaş çayından akan suyun buraya pompalanması bunun yapılması Bence yapılamayacak gibi bir şey değil suyu denize akıtmaktansa bunu Barajı akıtmak Bence daha mantıklı Ben bunun yapılabileceğinin inancındayım hiçbir zaman suyun boşa harcamayacağını bir zamana giriyoruz su herkes için çok önemli suyu Çok tasarruflu kullanmamızı zamanında Ekim yapmamızı ve 120 günlük çeltiklerin ekilmesi taraftarıyım 150 günlük çeltiklerle 1 aylık suyumuzun ziyan edilmemesi lazım 150 günlük çeltikler daha çok para kazanıyor Tamam ama 1 aylık suda bizim geleceğimiz bakacak barajımız 2023 yılında açılmadı 2024'te açtık bu sene gene açılmayacak Bizim de artık bunun Çiftçiler olarak değerlendirmemiz lazım.
Ergün, çeltik başta olmak üzere yüksek su tüketen ürünlerin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söyleyerek, çiftçilere şöyle seslendi: “Biz üretimi sürdürebilmek için sadece suya değil, akla da ihtiyacımız olduğunu biliyoruz. Artık 'Biga Ovası çeltik ovasıdır' söyleminden çıkmak zorundayız. Alternatif ürünlere yönelmek, domates gibi daha az su isteyen ama yüksek gelir getiren ürünlere dönmek zorundayız. Aksi takdirde hem üretim hem geçim riske giriyor.”
“KAPALI SİSTEM ŞART”
Biga Ziraat Odası Başkanı Ergün, Bakacak Barajı’nın kapalı sulama sistemine geçişi konusunda ısrarcı olduklarını vurguladı: “Açık sistemle suyu Karabiga’ya kadar ulaştırmak sürdürülebilir değil. Kapalı sisteme geçmediğimiz sürece bu suyu verimli kullanamayız.”
DSİ'DEN UYARI: “KUYU ÇÖZÜM DEĞİL, TEHDİT”
Devlet Su İşleri (DSİ) 252. Şube Müdürlüğü teknikeri Yasemin Bostancı, barajların ve sulama sistemlerinin güncel durumu hakkında teknik bilgiler aktardı. Bostancı, Çanakkale genelinde bulunan 9 baraj ve 31 göletin sadece %49’unun kapalı sistemle çalıştığını belirtti ve su israfının ciddi boyutta olduğuna dikkat çekti:
“Geçen yıl oranla en riskli gördüğümüz Taşoluk barajı maalesef gerçekten şaşırtıcı bir durum bakacak barajı da aynı şekilde ama genelde 2 yılda bir sulamayı açılacak şekilde su olabiliyor geçen yıl açılmıştı ama 2 yılda su biriktiği için açılmıştı muhtemelen önümüzdeki sene yine açılabilecek seviyeye gelecektir diye düşünüyorum en azından bizim temennimiz o yönde bu yıl alınan kararla sabit tesisleri su verilebilir kanunen denmekte ama uygulamada bunun zorlukları var. Sabit sistemler şu demek oluyor meyve bahçeleri ceviz şeftali vesaire daha çok bakacak bölgesinde. Sabit tesisleri vatandaşlarımız kendi imkanlarıyla sulayabiliyor aslında. Örnek veriyorum geçen yıl açıldı herkes kullandı Çeltik de sulandı sabit tesislerde sulandı ama ondan önceki sene açılmadığından dolayı sabit tesisleri sulayan vatandaşlar hiçbir şekilde itiraz etmedi ve kendileri kendi imkanlarıyla su deposu tanker le doldurup onunla sulamalarına devam ettiler. Biga bölgesindeki göletlerimiz ile ilgili bir sıkıntı yaşamıyoruz sadece ak yaprak ve kaldırım başı doluluk oranları daha düşük görünüyor ama genel seyiri de bu yönde zaten. Biga genelinde taşkın kontrol inşaatlarımız mevcut bizim büyük çay yataklarımız var bunların yerleşim yeri içerisinde geçen bizim şu an Biga'nın içerisinden geçen büyük çayın yapılan taşkın koruma gibi yerleşim yerinde herhangi bir taşkın alanında zarar vermemesi için insanların mallarına canlarına zarar vermemesi için DSİ Adına yapılan bir inşaat faaliyeti. Planlama aşamasında iki işimiz mevcut. Bakacak barajının kapalı sisteme alınmasına yönelik yenileme ve planlama mühendislik hizmetleri devam ediyor diğeri de Harmanlı Göleti planlama mühendislik hizmetleri, onun da çalışmaları devam ediyor önce planlama çalışmasını yapılıyor akabinde bu süreç bittikten sonra proje aşamasına geçiliyor ve proje ihalesinin ardından inşaat çalışmalarına başlanıyor.”
PROF. DR. HARUN BAYTEKİN: “KISA YAĞIŞLAR TOPRAĞI DOYURMUYOR”
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Harun Baytekin, iklim değişikliğinin artık hissedilir boyutta olduğunu vurgulayarak, klasik tarım anlayışlarının değişmesi gerektiğini belirtti:
“Yağışlar toptancılık yapıyor yani kısa süreli bol yağmurlar seller afete neden olan yağışlara şahit oluyoruz dolayısıyla bu yağışların yeraltı su rezervlerini ve baraj ve göletleri besleme olasılığı çok düşük uzun süreli bol yağmurlar artık çok azaldı dolayısıyla Türkiye'nin hemen her tarafında artık yeraltı Su kaynaklarını besleyecek kadar yağmur düşmüyor bu nedenle denizin dibindeki lapseki'de kuyular 120 metreye indi Konya ovasında 500 metreye Mardin kızıltepe'de bin metreye indi kuyular. Yani yıllık yağışların artık yeraltı rezervelerini beslemediğini görüyoruz. Bir önceki yıl Bayramiç barajını besleyen havzaya 150 milimetre yağış düştü Bayramiç barajı dolu verdi Haziran sonunda oldu yani Çeltik ekimi kısıtlandıktan sonra böyle risklerimiz her zaman olacak.”
ALPER ŞEN: “ARTIK İÇME SUYU DA RİSK ALTINDA”
Biga Belediye Başkanı Alper Şen, sadece tarımda değil, içme suyunda da ciddi bir tehlike yaşandığını açıkladı. Şen, Hoşoba’daki içme suyu kuyularında ciddi düşüşler gözlemlediklerini belirtti:
“Bahsetmiş olduğunuz Taşoluk barajının havzasının altındaki hoşoba şu an tek kullanılan içme suyu kuyularımızda şu an seviye düşmeleri başladı. Demektir ki biz bu sene Biga'nın kullanım suyu anlamında üretim kadar kritik yerdeyiz bununla alakalı bir takım tedbirlerle ilgili önce kendi içimizde ardından da belki Biga'nın tüm kurumları nezdinde bir şeyler yapmamız şart bu gerçeklik en az üretim kadar hepimiz ilgilendiriyor bu toplantıların aslında 2025 yılı için değil de 2026 yılında ne yapacağımız ile ilgili konuşmamızın da zamanı geçiyor. Bu toplantıları yapacaksak 2026 yılının eylem planları için de yapmamız gerekiyor. Hepimiz köylerde çalışıyoruz ama Biga'da yaşıyoruz çok büyük bir kısmımız. Etraf etrafımıza suyu idari idareli kullanmamızı anlamında telkinleri şimdiden başlayalım. Bizim çok acil kullanım suyu barajımızı da devlet olarak bir an önce yapmamız lazım gidişat iyi değil Biga'nın merkez nüfusu 60.000 sayısına 13 yıl erken geldi arıtma kapasitemiz 13 yıl erken doldu şu an 2 etap proje çalışmaları içerisindeyiz Biga Belediyesi olarak bu demektir ki 100.000 nüfusa da biz tahminlerden çok çok önce geleceğiz suyun kıymetini bilmekle birlikte kaynaklarımızı çeşitlendirmek olmazsa olmazlarımızdan bir tanesi üretimin yanında kullanım tarafının da gündemin içerisine dert olarak katalım hepinize saygılarımı ve sevgilerimi sunuyorum.”
AĞUSTOS AYINDA YENİ YOL HARİTASI
Toplantının sonunda tekrar söz alan Ziraat Odası Başkanı Güray Ergün, Ağustos ayında tüm paydaşlarla birlikte yeni bir sulama takvimi ve ürün planlaması yapılacağını duyurdu:
“Bu yıl çeltik suyu açılmayacak. Kendi kaynağı olan üretici ekim yapacak. 150 günlük çeltik değil, 120 günlük çeşitlere yönelmeliyiz. Herkese su vermek mümkün değil. 1 Mayıs’ta açılan suyun, 30 Eylül’de kesilmesi gerekir. Su bir hak değil, bir emanettir. Bizim Ağustos ayında kiralar ödenmeden ya da icralar tutulmadan bir planlama yapıp hep beraber bir araya gelip suyumuzu nasıl kullanmamız gerektiğini nasıl planlar yapılması gerektiğini hep beraber inşallah Ağustos ayında gerçekleştiririz. Biz yıllardan beri Çeltik komisyonunda hep şunu söyledik barajların açılış ve kapanış tarihleri suyun ne kadar olursa olsun belirtilmesi gerekiyor yani 1 Mayıs'ta su açılıyorsa 30 Eylül'de ya da 1 Ekim'de bu barajın kapaklarının kapatılması gerektiği hususun hep ön planda olması gerekiyor bizim 150 günlük Çeltik ekmemek gerektiğini bilmemiz gerekiyor Ağustos ayında biz bu planları yaparken bunların da göz önünde bulundurulması gerekiyor DSİ de bize uyarsa biz bu kuraklığı elbirliği ile aşacağımız da inancı içerisindeyim çünkü suyu ne kadar kıymetli olduğunu biz biliyoruz İnşallah 2025 yılı bütün üreticilerimize kazasız belasız bir sezon olmasını diliyorum kuraklığın olmadığı İnşallah su sorunu yaşamadığımız bir yıl olmasını temenni ediyorum katıldığınız için de herkese teşekkür ediyorum.”
(Haber Merkezi)