KUPÜRLERDEN YANSIYANLAR

2017 yılında İbrahim Dizman’ın hazırladığı, ben dâhil birçok kişinin de katkıda bulunduğu ve Biga’da büyük bir ilgiyle karşılanan Şarkılarla Geçti Yıllar isimli gösteri için çalışıyorduk. Elimizde bol bol fotoğraf vardı ama eski Biga’ya dair hiç film yoktu. Sonra güzel bir sürpriz oldu ve Doktor Ahmet Zeren, ailesinin bazı gezileri, Zeren gazozlarının imalatı ve Biga’dan geçen Cumhurbaşkanlığı Bisiklet turunun görüntülerini de içeren 8 mm’lik bir filmi Mustafa Cahit Zeren’den alarak bana ulaştırdı.

İstanbul kazan ben kepçe, bu filmin telesiyej işlemini yapacak ve dijital ortama aktaracak bir yer arıyordum. Nihayet Beyoğlu Sadri Alışık Sokaktaki Bidav Telesiyej’in bu işleri yaptığını Ali Murat Güven’in bir yazısından öğrendim. Sinema yazarı Ali Murat Güven, sinema tarihiyle ilgili çalışmalar da yapar ve yazısında Bidav Telesiyej’den övgüyle bahsediyordu.

Hemen Beyoğlu’na gittim ve Sadri Alışık Sokağın sonlarındaki bir binanın girişindeki mütevazı dükkâna girdim. Selamlaşma faslından sonra, doksan yaşına merdiven dayamış olmasına rağmen oldukça dinç ve zihni açık bir zanaatkâr olan Erdoğan Bidav Bey’le muhabbete daldık.

Laf lafı açtı, 1950’lerin başlarından itibaren Beyoğlu’nda faaliyet gösterdiğini bildiğim, İkizler Film’in sahibi Recep İkizler Bey’i tanıyıp tanımadığını sordum. Erdoğan Bey, 1958’de Yeşilçam’a geldiğinde Recep İkizler’le tanıdığını söyledi.

Erdoğan Bey, Recep İkizler’i, çok iş bilir, çalışkan ve Yeşilçam’da rastlanması zor bir saygın girişimci olarak anlattı. Beyaz bir otomobili olduğunu, tüm Avrupa’yı bu otomobille gezerek film toplayıp, ithal ettiğini anlattı.

Merak edenler için söylemeden geçmeyeyim, Erdoğan Bey’in dijital ortama aktardığı görüntüleri Şarkılarla Geçti Yıllar gösterisinde Bigalılarla paylaştık…

***

Recep ve kardeşi Şahap Beyleri, İkizler sinemasının sahipleri olarak biliyordum. Annem Engin Şen, Şahap Bey’in genellikle İstanbul’da bulunduğunu anlatırdı.

Şarkılarla Geçti Yıllar için çalışırken, Sedat Ürün’ün yardımıyla İkizler Ailesine ulaştık ve Biga’daki aile fotoğraflarının bazılarını dijital ortama aktardık. İbrahim Dizman’la birlikte Recep Bey’in İstanbul’da yaşayan oğlu Vural İkizler’i de ziyaret ederek sohbet ettik.

Hem Vural Bey’in anlattıkları, hem de aile fotoğraflarından anladığım kadarıyla, Recep İkizler, çok çalışkan ve sıradışı bir müteşebbismiş. Panayırlarda seyyar sarraf olarak başladığı iş hayatına, Biga’da Kurşunlu Cami civarındaki bir mağazada açtığı sinema ile devam etmiş. Daha sonra, Çanakkale, Gelibolu, Tekirdağ ve İstanbul’da da sinemalar işletmiş. Bir taraftan da Yeşilçam’da, 1950’lerden itibaren İkizler Film adıyla yapımcılık ve ithalatçılığa da soyunmuş.

1990’lı yılların ikinci yarısında arkadaşım Şefik Memiş’le, Microcosmos, Hayat Bir Şarkıdır, Kusursuz Çember ve Himalayalar gibi birkaç filmi ithal ettiğimizden Recep Bey ve yaptıklarıyla ilgili merakım arttı.

Ancak ne yazık ki, daha fazla bilgi edinemedim. Oğlu Vural İkizler, Yeşilçam’daki şirketten herhangi bir belge ya da fotoğraf kalmadığını söyledi. Birkaç kez, müzayedelerde, İkizler Filmin vizyona soktuğu filmlerin afişlerine rastladım ama ne yazık ki kaçırdım.

***

Bir süre önce Recep Bey’le yapılmış bir röportaja Biga Postası gazetesinde rastladım. 15 Aralık 1964 tarihli gazetenin ilk sayfasında bir masanın iki tarafında oturanları gösteren iki fotoğraf yan yana konmuştu. Altında: “Recep İkizler ve Ailesi Hilton’da yapılan oğlunun şahane Nişan Töreninde” ibaresi var. Ayrıca “Resimle ilgili röportaj”ın ikinci sayfada okunabileceği de belirtilmiş.

Yalçın Soner imzasıyla yayınlanan röportajda Recep Bey’le ilgili gerçekten ilginç ayrıntılar var. Gelelim, dünyaya erken ve nispeten küçük bir yerde gelmiş olmasına rağmen, olağanüstü çalışmalara imza atmış ve o dönemlerde Biga’nın en vizyoner kişisi olduğuna inandığım Recep İkizler’le yapılan röportaja… Okuduğunuzda göreceksiniz ki lisan bilmeden Avrupa gezisine çıkabilecek kadar da cesurmuş Recep Bey

“İstanbul’a göç eden Bigalılar

8 sinema sahibi sempatik Bigalı

— Ben, Türk Turist, düüüt Vapur. Ankara Düüt nerde, be kardeşim.

İtalya’da Napoli sokakları yolunu kaybetmiş lisan bilmez yol bilmez, bildikleri Ankara vapurunu arayan karı - koca, İkizler Ailesi orada yolunu kaybetmiş burada ise Allah daha versin her şeyi bulmuş.

Sene 1951 Biga’dan İstanbul’a gelen Recep ikizler. Aile mesleği olan sarraflığı yapmış, sonra işi film ticaretine çevirmiş. Şu anda ikisi Biga’da olmak üzere 8 sineması var. Şahane bir evde oturuyor. Tertemiz riyakârlıktan uzak ne oldum demeyen bir insan.

Karşılıklı oturduk.

— Recep bey. Belki ayıp fakat kaç yaşındasınız?

— Ben...

Gerisini söyleyemiyor çünkü zırrr, zırır zırrr, yeşil evin beyaz telefonu sanki benim gelmemi beklemiş hiç durmadan çalıyor mübarek.

Konuşuyor, tekrar yanıma geldi.

— Evet, nerde kaldık. Şu anda 57 yaşındayım.

Fakat inanın 40’ında bile görünmüyor.

— Biga hakkında düşünceleriniz var mı?

— Biga’nın şansı biraz tuhaftır. Her seçimde davulu Biga’da çalarlar parsayı da Çanakkale’de toplarlar. Gönül arzu ederdi ki oradan geçen herkes, ah ne şirin ne güzel yerdesin. Fakat zor bu iş çok zor… Çalışkan bir kaymakam var, yardım eden halk yok.

İki oğlu bir kızı olan Recep Bey, fevkalâde kafası çalışan faal bir iş adamı. Oğullarından bir şu anda Askerlik görevini yapıyor diğeri İngiltere’de tahsiline devam ediyor.

— Biga halkına tavsiyeniz var mı?

— Var ya… Kazançlarını sağa sola lüzumsuz sarf etmesinler. Onları toplayıp şöyle biraz da Avrupa’yı gezsinler görsünler kabuğundan ayrılamayan insanlar hayatta zor muvaffak olurlar.

Kendilerinde ayrıldım, bindiğim asansör beni indirirken içimden şu geçti.

— Hey büyük Allah, kimine çuvalla verirsin, kimine de otur kerata yerinde dersin.

Röportaj: Yalçın Soner

2020.03.05 Kupürlerden Yansıyanlar Biga'nın en geniş vizyonlu insanıyla röportaj

Biga Postası

Sahibi: Emrullah Çalışkan

Mes’ul Yazı İşleri Müdürü: Nevzat Oğuz

İdare Müdürü: İsmail Çalışkan

İstihbarat Şefi: Nurullah Tilgen

Sayı: 3

Sayfa: 1 – 2

Tarih: 15 Aralık 1964

2020.03.05 Kupürlerden Yansıyanlar Recep İkizler ve Zühtü Zeren

Fotoğraf: Biga’da Belediye Başkanlığı da yapmış Zühtü Zeren (solda) ve Recep İkizler (sağda), Biga sokaklarını neşe içinde adımlarken… Muhtemelen 1940’ların sonu ya da 1950’lerin başında çekilen bu fotoğraf İkizler Ailesinin arşivindedir.