KUPÜRLERDEN YANSIYANLAR
İbrahim Dizman’la birlikte hazırladığımız “Biga’da Sosyal Yaşam” adlı kitap için görüştüğümüz rahmetli Ahmet Sucuka, Biga’da elektrik kullanımının İkinci Dünya Savaşında Hitler’in Edirne’ye dayanmasıyla yaygınlaşmaya başladığını anlatmıştı. Biga’da 1930’ların başından beri elektrik olduğu halde, insanların “Gavur icadı” diye elektriği evlerde kullanmadığını, ancak Hitler orduları Yunanistan’ı işgal edince, gelişmeleri anında öğrenmek için radyo alabilenlerin evlerine elektrik de bağlatmaya başladığını söylemişti.
***
Biga’nın savaş korkusu ile başlayan radyolu günleri, birkaç değişikliğe uğrasa da hala sürüyor. 1940’lardan, televizyonun yaygınlaştığı 1970’lere kadar, kitle iletişim aracı olarak radyonun hâkimiyetinden bahsetmek mümkün… Radyodan önce ise gazete, dergi ve sinema vardı. Recep ve Şahap İkizler kardeşler 1930’ların sonlarından beri sinema işletiyorlardı. Muhtemelen 19. yüzyıldan beri de Biga’ya gazete ve dergi geliyordu. 1980’lerde görüştüğüm bazı ihtiyarlar, 1910’ların sonlarında kahvehanelerde Karagöz dergisinin okunduğunu söylemişlerdi. Neyse bu konuyu başka bir yazıya bırakıp, radyo günlerine dönelim.
Radyonun bu ilk döneminin sonlarına ben de tanık oldum. Kupürde göreceğiniz İsmail Değirmenci tarafından imal edilen radyolardan biri de bizim evdeydi. Arka kapağını açıp, içindeki küçük insanları aradığım bu radyodan annemle birlikte özellikle Arkası Yarın ve Radyo Tiyatrosu programlarını kaçırmazdık. Bu programların sanatçı ve teknik kadrosu sıralamasının sonunda yer alan “Efektör Korkmaz Çakar” zihnimde kalan iki isimden biri… Diğeri ise müzik programlarının son ismi “Atilla Mayda…”
***
Televizyonun yaygınlaşması ile 1990’ların ortalarına kadar radyo biraz güç kaybetti. Özel radyoların kuruluşu ile ise yine önemli bir kitle iletişim aracı haline geldi. Özellikle TRT radyolarında yayınlanmayan arabesk müziğe yer veren radyolar yoğun bir biçimde dinlendi.
Özellikle rahmetli Adnan Şahin’in Biga FM radyosu ve rahmetli Gürsel Yavuz’un Bizim Radyosu büyük ses getirmişti. Sanırım Kenan Özgören de radyoculuk yapıyordu. Tabii, bugüne ulaşmasa da o dönem yerel televizyonlar da açılmıştı. Bizim Radyonun kuruluşunda ortaklarından Davut Doğan’ın ricasıyla ben de yer almıştım. Sadece müzik yayınlamıyor, özellikle sabahları gazetelerin okunduğu bir gündem programı da yapıyorduk.
***
Biga’nın yaşayan hafızalarından, yıllarca Hürriyet muhabirliği yapmış, gazeteci Ersin Çuhacı ağabeyimi bu yazıyı yazarken bir şeyleri unuturum kaygısıyla aradım. Ersin Ağabey, Niyazi Aydemir tarafından kurulan Ender FM’in Biga’nın ilk radyosu olduğunu hatırlattı.
Biga Orman İşletmesi’nden emekli ve hafızasıyla meşhur Hüseyin Poyraz da bazı isim ve soy isimleri hatırlamama yardımcı oldu. Çok teşekkürler…
***
Gelelim bu yazıya ilham olan kupüre… Biga Postası gazetesinde, 1964’te yer alan bir habere göre ise İsmail Değirmenci Biga’da radyo alıcısı imal ediyormuş. İşte fotoğraflı kupürümüz:
“Kendi Kendini Yetiştiriyor
Yaşa değil başa bak derler eskiler. İsmail Değirmenci genç yaşta radyolara yeni bir buluş yapmış kendi imâli radyolar bu gün antensiz ve toprak hatsız çalışıyor artık.”
Biga Postası
Sahibi: Emrullah Çalışkan
Mes’ul Yazı İşleri Müdürü: Nevzat Oğuz
İdare Müdürü: İsmail Çalışkan
İstihbarat Şefi: Nurullah Tilgen
Sayı: 3
Sayfa: 1
Tarih: 15 Aralık 1964
