KUPÜRLERDEN YANSIYANLAR
Kabotajın kelime anlamı denizlerde yük ve yolcu taşıma hakkıdır. Dâhili ya da küçük kabotaj, ülke içi limanlar arasında yük ve yolcu taşıma hakkı, harici ya da büyük kabotaj ise iç limanlar ile dış limanlar arasında taşımacılık hakkı olarak özetlenebilir.
1923’te imzalanan Lozan Anlaşmasına istinaden 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu ile “Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce” yapılmaya başlandı. Yani bu hak daha önce Türk vatandaşlarına mahsus değildi. Dolayısıyla genellikle yabancı ülke vatandaşları tarafından yapılırdı.
Kabotaj hakkı bağımsız ülke olmanın gereklerinden biri olduğu için özellikle o dönemde oldukça önemliydi. Tabii bugün de önemini kaybetmiş değil. Yine de yüzyıllardır kullanılmayan bu hakkın genç Türkiye Cumhuriyeti tarafından elde edilmesi, Cumhuriyetimizin kurucuları açısından daha bir önemsenmiş ve bayram olarak kutlanması kararı da alınmış. Kabotaj hakkının sıradan insanları doğrudan ilgilendiren bir tarafı olmasa da yazın en güzel günlerinde kutlanması ve deniz eğlenceleriyle süslenmesiyle oldukça sevilen ve katılım sağlanan bir bayram olageldi…
Benim hatırladığım 1970’li yıllarda yapılan kutlamalar Karabiga’da çok geniş katılımla gerçekleşirdi. İlk zamanlar evhamî annemin baskısıyla gidememiş, sonra da ilgimi kaybettiğim için neler yaşandığında tanık olmadım. Ama ilk zamanlarda arkadaşlarımın döndükten sonra ballandıra ballandıra anlattıkları yarışmaları ilgiyle dinlerdim.
1973 yılında Kemer’de ilk kez düzenlenen “Deniz Bayramı” kutlamalarıyla ilgili 2 Temmuz 1973 tarihli Birlik gazetesinde yayınlanan haberden o günlerin havasını koklayalım:
“(…)
Kemer baştan başa bayraklarla donatılmış; Belediye bandosu, hem karada hem de denizde yaptığı gösterilerle bayrama güzel bir renk katmıştır.
İskele binası önünde BASIN, HAKEM HEYETİ, TERTİP KOMİTESİ ve DAVETLİLER, MİSAFİRLER için özel etiketli masalar konmuştur. (…)
Çeşitli su altı ve üstü yarışmalar, ördek tutmalar, yağlı direk, suda ayak üstü yürümeler, tek kürekle kayık yarışları, çift kürekle sandal sürat gösterileri, ayrıca 10 ve 20 grostonluk teknelerin mukavemet ve sürat yarışları ilgiyle izlendi.
Büyük ödülleri Mazlum Akıldane, Nurettin Galata, Hüseyin Doğan, Hüseyin Koç, Ayıtdereli İbrahim süzen kazanmıştır.
Basın masasında oturan gazetemiz sahibi Cahit Renda, ‘Şimdiye kadar gördüğüm deniz bayramlarının en güzeli, en ilginciydi. Daha da güzel bir biçimde düzenlenebileceği kanısındayım. Tek temennimiz, bu ilginç bayramın her yıl Kemer’de tekrarlanmasıdır (…)’ demiştir.”
